ماکو، شهری قرار گرفته در استان آذربایجان غربی و مملو از دیدنی‌های جذاب تاریخی و طبیعی است. در سفر به این شهر، همراه ما باشید.

شهرستان ماکو، یکی از زیباترین مناطق گردشگری و توریستی در ایران و استان آذربایجان غربی است. میهمان‌نوازی و فرهنگ غنی مردم این شهرستان در کنار غذاهای محلی و سوغات بومی، در بین گردشگران از شهرت قابل توجهی برخوردار است. ساکنین این منطقه از کشور به زبان ترکی آذربایجانی (یکی از زبان‌ها در گروه زبان‌های ترکی است که مردم آذری در منطقه‌ی قفقاز و خاورمیانه، کشور آذربایجان و با دو گویش در آذربایجان و دیگر نقاط کشور که دارای ساکنین آذربایجانی است صحبت می‌شود) و کردی کرمانجی (از گویش‌های اصیل و قدیمی زبان کردی)، صحبت می‌کنند و اکثریت ایشان پیرو مذهب شیعه و سنی هستند.

سفر به این ناحیه از ایران عزیز بسیار مطلوب و خاطره‌انگیز خواهد بود به گونه‌ای که با بهره‌مندی از آثار تاریخی و دیدنی‌های طبیعی، می‌تواند یکی از بهترین و مطلوب‌ترین مقاصد سفرهای خانوادگی در ایام مختلف سال، بویژه لحظات دلنشین نوروز و روزهای مطبوع تابستان در نظر گرفته شود.

۱. قره کلیسا (کلیسای تادئوس مقدس)

قدیمی‌ترین کلیسای ارامنه‌ی جهان، در استان آذربایجان غربی، شهرستان ماکو و روستای قره‌کلیسا قرار گرفته است که به قره‌کلیسا شهرت یافته است. در بین ارمنیان این عبادتگاه مذهبی به «تادئوس مقدس» شناخته می‌شود که از قدمتی حدود ۱۷ قرن (گفته می‌شود که در سال ۳۰۰ میلادی و پس از رسمی شدن دین مسیحیت، به دلیل زنده‌ نگاه داشتن یاد «طاطاووس مقدس» از مسیحیان مبارز در سال ۴۰ میلادی و دیگر مسیحیان که در سال ۶۶ میلادی و به دستور پادشاه وقت ارامنه کشته شدند، قره‌کلیسا و کلیساهای دیگر احداث شده است)، برخوردار است.

برخی از ایشان معتقدند که پیکر «طاطاووس مقدس» در زیرزمین کلیسای امروزی مدفون است. این عمارت مذهبی که رخدادهای متعدد تاریخی را شاهد بوده است، امروزه یکی از مقاصد گردشگری در استان آذربایجان محسوب می‌شود.

۲. گور دخمه ایوان فرهاد (بام فرهاد)

اثری باقی‌مانده از هزاره‌ی اول پیش از میلاد مسیح (ع)، متعلق به اقوام اورارتو در دوران مادها و قرن هشتم قبل از میلاد، در ۷ کیلومتری شهرستان ماکو وجود دارد که به «گوردخمه‌ی ایوان فرهاد» شهرت دارد. این اثر تاریخی و ارزشمند همانند مقبره‌های صخره‌ای مشهور به «وان» در کشور ترکیه است و امروزه به یکی از جاذبه‌های گردشگری تاریخی در کشور و استان آذربایجان غربی تبدیل شده است. گوردخمه که در بین مردم به «بام فرهاد»، «خانه فرهاد» و در زبان محلی به «فرهاد بامو» نیز شهرت یافته است، از دو اتاق و ورودی که در انتهای ۳۰ پله‌ی سنگی قرار دارد، تشکیل شده و در دل کوه و داخل صخره‌ای بزرگ، تراشیده شده است. این اثر کهن، از چشم‌اندازی زیبا و تماشایی برخوردار است که برای بازدید از آن حضور راهنمایی باتجربه، ضروری است.

۳. کاخ باغچه جوق ماکو

کاخ باغچه جوق، عمارتی زیبا، کهن و متعلق به دوران حکومت قاجاریان است که در باغی وسیع به مساحت ۱۱ هزار متر مربع در روستایی به همین نام و در ۶ کیلومتری شهرستان ماکو قرار دارد و خود دارای وسعتی حدود ۲ هزار متر مربع است. به نظر می‌رسد که این اثر زیبای تاریخی به همت «اقبال السلطنه» یکی از سرداران «مظفرالدین شاه قاجار» ساخته شده است.

از ویژگی‌های جالب و قابل توجه در این اثر تاریخی می‌‌توان به نوع معماری آن اشاره کرد که تلفیقی از معماری ایرانی و فرنگی، مخصوصا معماری روسی است. تزئینات انجام شده در این بنای کهن بسیار زیبا و هنرمندانه صورت گرفته و نظر هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌سازد.

۴. عمارت کلاه فرنگی ماکو

در شهرستان ماکو، بنایی قدیمی و متعلق به اواخر حکومت قاجاریان قرار دارد که به «عمارت کلاه فرنگی» شهرت یافته است. ساختمانی متشکل از دو طبقه که نمای خارجی آن به صورت هشت‌ضلعی و طرح آن از درون شبیه به صلیب است. بالکنی که دارای ۲۰ ستون چوبی با تزئینات گچبری بسیار زیبا و هنرمندانه، نقاشی‌های انجام شده با رنگ روغن، تصاویر زیبایی از گل و بوته، پنجره‌های ارسی و ساخته شده به صورت اشکال مختلف هندسی و آیینه‌کاری‌های جالب و ستودنی است، در پیرامون این عمارت تاریخی ساخته شده است که بر زیبایی آن افزوده است. این بنای زیبا و کهن، امروزه به یکی از جاذبه‌های دوست‌داشتنی شهر ماکو تبدیل شده است.

۵. پل قلعه جوق ماکو

از دیگر جاذبه‌های تاریخی در شهرستان ماکو، می‌توان به «پل قلعه جوق» اشاره کرد که در جنوب این شهرستان قرار دارد. این اثر تاریخی متعلق به دوران حکومت صفویان است که سازندگان این بنای کهن، آن را به ارتفاع بالغ بر ۹ متر، عرض حدود ۴ متر و ۵۰۰ سانتی‌متر و طولی برابر با ۱۰ متر با مصالحی همچون سنگ‌های تراشیده، سنگ‌های نتراشیده، قلوه‌سنگ و ملاط گچ و آهک احداث کرده‌اند. زیبایی، معماری و قدمت این سازه‌ی تاریخی می‌تواند آن را به یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان ماکو، تبدیل سازد.

۶. منطقه حفاظت شده آغگل ماکو

منطقه‌ای وسیع که می‌توان از آن به عنوان یکی از زیستگاه‌های ارزشمند و مهم گونه‌های مختلف جانداران بومی استان آذربایجان غربی و نیز پرندگان مهاجر یاد کرد، در نزدیکی شهرستان ماکو قرار دارد که به «منطقه‌ی حفاظت‌‌شده‌ی آغگل» شهرت یافته است. مسئولان این ناحیه از ماکو، آن را در دو بخش مجزا احداث کرده‌اند. در یکی از بخش‌ها شکار ممنوع است ولی در بخش دیگر می‌توان با داشتن شرایطی مشخص، به شکار حیواناتی از قبیل گرگ، کبک، پرندگان شکاری، روباه و گراز پرداخت. بازدید از این منطقه، برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی و شکار بسیار مناسب است.

۷. سنگ نبشته شهر روسا

در شهرستان ماکو، سنگ‌نبشته‌ای بسیار قدیمی و متعلق به دوران حکومت پادشاهان اورارتو قرار دارد که روی آن متنی در ۱۶ سطر و به خط میخی حک شده است. این سنگ‌نبشته متعلق به شهر روسا از شهرهای اورارتویی است که گفته می‌شود پیشینه‌ی آن به قرن نهم قبل از میلاد مسیح (ع) بازمی‌گردد.

باستان‌شناسان معتقدند که این سنگ‌نبشته متعلق به «روسای دوم»، یکی از پسران «آرگیشتی دوم» از پادشاهان مشهور و قدرتمند اورارتو است که همزمان با اتمام احداث شهر روسا (در مورد شهر روسا و کتبیه‌ی آن، روایت تلخی وجود دارد که گواه از سرنوشت تلخ آن است)، روی سردر آن نصب شده است. این کتیبه پس از تجربه‌ی وقایع و رخدادهای متعدد، سرانجام به اداره‌ی آموزش و پرورش شهرستان ماکو منتقل شده است.

۸. خانه سنگی جمال خان تیموری

خانه‌ی سنگی جمال خان تیموری، یکی دیگر از عمارت‌های کهن و متعلق به دوران حکومت قاجاریان است که در شهرستان ماکو قرار گرفته است. سازندگان این بنای تاریخی، آن را که دارای ۶۰۰ متر مربع و متشکل از دو طبقه است، در زمینی به مساحت ۴ هزار متر مربع ساخته و در احداث آن، از سنگ به عنوان اصلی‌‌ترین مصالح استفاده کرده‌اند.

۹. قلعه سیاه ماکو

در فاصله‌ی ۳۶ کیلومتری از شهرستان ماکو، قلعه‌ای تاریخی وجود دارد که به قلعه‌ سیاه شهرت یافته است. این اثر کهن روی توده‌ای از مواد مذاب منجمد ساخته شده و دارای برج‌های مستطیلی شکل است که نیمی از آن‌ها نسبت به بقیه‌ی برج‌ها، جلوتر قرار دارد. باستان‌شناسان و کارشناسان معماری بر این باورند که این امر به دلیل کاربرد دفاعی صورت نگرفته است بلکه دلیل آن، تزئین کردن عمارت است. با توجه به معماری‌های انجام شده در ساختمان‌های دوران اورارتویی، به نظر می‌رسد که این خانه نیز در آن دوران احداث شده و عمارتی سلطنتی است که در قرون ۷ و ۸ میلادی پیش از میلاد مسیح (ع) ساخته شده است.

۱۰. کلیسای زور زور (مریم مقدس) ماکو

کلیسایی قدیمی و متعلق به اوایل قرن ۱۴ میلادی در ۲۰ کیلومتری شهرستان ماکو واقع در استان آذربایجان غربی قرار دارد که از آن به «کلیسای زورزور» یاد می‌شود. گفته می‌شود که این بنای کهن به همت «ذکریا» از اسقفان اعظم کلیسای «تاتائوس مقدس» و با الگوبرداری از طرح صلیب ساخته شده است.

از ویژگی‌های این بنای کهن، ساخت نماهای داخلی و خارجی آن بوسیله‌ی سنگ‌های تراشیده‌ی منظم، به صورت خط‌کشی و بدون ملاط است. جالب است بدانید که اخیرا پس از ساخت سد بارون، مسئولان برای جلوگیری از آب گرفتگی و حفظ این بنای ارزشمند، ساختمان آن را به مکانی مرتفع که در همان منطقه قرار داشت، منتقل کردند.

شهرستان ماکو، یکی از سرزمین‌های کهن در استان آذربایجان غربی است که جاذبه‌های گردشگری طبیعی و تاریخی بسیاری در آن وجود دارد. آبگرم باش کندی، آبگرم شوط آباد، پل پنج چشمه، چشمه‌ی معدنی عرب دیزج، ساختمان بانک ملی ماکو، منطقه‌ی حفاظت‌شده‌ی مراکان، خانه‌ی صفرعلی خان، حمام ماکو، خانه‌ی علی خان بیات، آبشار قلعه‌ جوق، کاخ موزه‌ی ماکو، مقبره‌ی صخره‌ای سنگر، قلعه‌ی راوز، صخره‌ی جداقیه، شکارگاه آغ گل، شکارگاه‌های آزاد خوی و ماکو تنها تعدادی از جاذبه‌های گردشگری این شهرستان زیبا است.

مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)

محبوبه حسنی