غار چال نخجیر، یکی از زیباترین و اسرارآمیزترین جاذبه‌های طبیعی ایران، در استان مرکزی و در مسیر دلیجان به نراق قرار دارد. این غار بی‌نظیر که به عنوان یک غار آهکی زنده شناخته می‌شود، در دامنه کوه تخت و منطقه‌ای با نام «چال نخجیر» واقع شده است. واژه «چال نخجیر» به معنی «شکارگاه فرورفته» است و در گذشته شکارچیان از این گودی طبیعی برای به دام انداختن شکار استفاده می‌کردند.
کشف غار نخجیر و قدمت زمین‌شناسی
کشف غار چال نخجیر به طور اتفاقی و در پی یک انفجار در سال ۱۳۶۷ صورت گرفت. کارگرانی که مشغول فعالیت در منطقه بودند، دهانه‌ای مشکوک را مشاهده کردند که بعدها به یکی از بزرگ‌ترین اکتشافات زمین‌شناسی ایران تبدیل شد. این غار به دوره سوم زمین‌شناسی تعلق دارد و قدمت آن بیش از ۷۰ میلیون سال تخمین زده می‌شود.
غار نخجیر نراق یکی از معدود غارهای زنده دنیا است؛ به این معنا که قندیل‌ها و رسوبات آن در حال رشد هستند و در صورت آسیب‌دیدگی، به مرور زمان خودترمیمی می‌کنند. این پدیده باعث شده تا غار نخجیر از اهمیت ژئوتوریسمی و علمی بالایی برخوردار باشد.
ویژگی‌های فیزیکی و ساختار غار
غار نخجیر سه طبقه دارد و تاکنون حدود ۴ کیلومتر از آن توسط غارنوردان حرفه‌ای کشف شده است. پیش‌بینی می‌شود عمق کلی این غار بین ۸ تا ۱۴ کیلومتر باشد. حدود ۱۳۰۰ متر از مسیر داخلی غار برای بازدید گردشگران آماده‌سازی شده و کف‌سازی، پله‌گذاری و نورپردازی شده است. در این مسیر، بازدیدکنندگان با حدود ۴۷۰ پله مواجه هستند.
ساختار داخلی غار شامل انواع قندیل‌های آهکی، دالان‌ها، دهلیزها، حوضچه‌ها و تراس‌های طبیعی است که جلوه‌ای منحصر به‌فرد به آن بخشیده‌اند. ۹۵٪ از دیواره‌های این غار از رسوبات آهکی و تنها ۵٪ از جنس سنگ هستند.
تالارها و جلوه‌های منحصر به فرد
درون غار تالارهای متعددی وجود دارد که هرکدام نام مخصوص و جذابیت ویژه‌ای دارند. از جمله تالارهای معروف می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
تالار چهلستون: یکی از زیباترین و بزرگ‌ترین تالارهای غار.
تالار چهل‌چراغ، تالار زیبایی‌ها، باغ وحش، دریاچه، برزخ و سفره عروس، با جلوه‌هایی از رنگ، بلورها، چکیده‌ها و اشکال طبیعی زیبا.
تالار دریاچه: در این بخش، دریاچه‌ای طبیعی با وسعت حدود ۴۰۰ مترمربع و عمق تقریبی ۷۰ متر قرار دارد.
از دیگر شگفتی‌های غار، منشورهای بلور کلیست هستند که در اثر عبور نور، همانند چراغ‌های شیشه‌ای می‌درخشند و فضای غار را به یک صحنه رؤیایی تبدیل می‌کنند.
تهویه و شرایط آب و هوایی داخل غار
غار نخجیر دارای سیستم تهویه طبیعی بسیار کارآمدی است؛ به گونه‌ای که در تابستان هوایی خنک و در زمستان گرمای مطبوعی دارد. این ویژگی باعث می‌شود در تمام طول سال امکان بازدید از غار وجود داشته باشد. همچنین، با وجود طولانی بودن غار، مشکل کمبود اکسیژن در آن گزارش نشده است.
مخاطرات و اقدامات حفاظتی
به دلیل قرار گرفتن غار بر روی یک گسل فعال و نگرانی از احتمال زلزله، در سال ۱۳۹۱ به مدت ۶ ماه تعطیل و مورد بازسازی و ایمن‌سازی قرار گرفت. در این مدت سیستم روشنایی، دوربین‌های مدار بسته و بسته‌های کمک‌های اولیه در آن تعبیه شد. همچنین بخشی از مسیر به دلیل انفجارها و بتن‌ریزی تخریب شده است.
چالش‌های نام‌گذاری
پس از کشف، اختلافی بین اهالی دلیجان و نراق در مورد نام‌گذاری غار شکل گرفت. هر گروه این مکان را متعلق به شهر خود می‌دانستند. پس از نامه‌نگاری‌های متعدد، در نهایت هیئت وزیران با مصوبه‌ای، نام «غار نخجیر» را به عنوان نام رسمی آن انتخاب کرد.
دسترسی به غار چال نخجیر
برای رسیدن به غار نخجیر کافی است از اتوبان اصفهان وارد دلیجان شده و مسیر ۱۵ کیلومتری دلیجان به نراق را طی کنید. تابلوی راهنمای غار در مسیر مشخص است و دسترسی با خودروی شخصی یا همراه تور امکان پذیر است. پس از پارک خودرو، با طی کردن مسیر سنگ فرش‌شده کوتاهی به دهانه ورودی غار می‌رسید.
نکات مهم برای بازدیدکنندگان
ورود به غار بدون راهنما و به صورت انفرادی توصیه نمی‌شود.
استفاده از فلاش دوربین به رسوبات آسیب می‌زند؛ پس از نور فلاش استفاده نکنید.
به دلیل حساسیت اکوسیستم غار، از خروج از مسیر اصلی خودداری کنید.
وسایل شخصی را قبل از ورود در صندوق امانات قرار دهید.
سخن آخر
غار چال نخجیر یکی از گنجینه‌های طبیعی ایران است که با زیبایی‌های منحصر به فرد، تاریخچه زمین‌شناسی قابل‌توجه و ساختاری پیچیده، تجربه‌ای خاص و هیجان‌انگیز را برای هر گردشگر رقم می‌زند. بازدید از این غار تنها یک سفر تفریحی نیست، بلکه سفری به دل زمین و اعماق میلیون‌ها سال تاریخ طبیعت است.
