واژگان تخصصی گردشگری (بخش اول)

واژگان تخصصی گردشگری

گردشگري كارخانه اي (Factory tourism)

بازديد ها و سفرهاي سازمان يافته از كارخانه ها براي ديدن اشياء ساخته شده و فرآيند كاررا گويند كه ممكن است خريد از فروشگاه كارخانه را نيز براي بازديدكنندگان فراهم كند.

گردشگري مزرعه اي (Farm tourism)

اين نوع گردشگري به واسطه محيط خاصي كه دارد از ديگر انواع گردشگري تمييز داده مي شود و همچنين به گردشگري كشاورزي كه نيز مشهور مي باشد در واقع اين نوع گردشگري بخشي از كل گردشگري و محل همپوشاني گردشگري محيطي و گردشگري فرهنگي است.
گردشگري مزرعه اي مكاني كه گردشگران در آن اقامت مي كنند و زمانيكه در كارهاي كشاورزي و دامپروري شركت مي كنند را شامل مي شود.به علاوه ، اين نوع گردشگري ابزاري براي حفظ منابع طبيعي و نگهداري چشم اندازها و مناظر سنتي مي باشد.

قايق ( كلك ) (Ferry)

قايق مخصوص حمل مسافر و كالا در مسير هاي كوتاه كه از يك سو مرتبا به سوي ديگر مي رود.

جشن (Feast)

جشنها اغلب با تفريح و سرگرمي همراه هستند. جشنهاي روزهاي مذهبي ، جشنهايي همگاني هستند كه اغلب تعطيلات عمومي و يا عيد مي باشند. در واقع جشن ها يادآور روزهاي مهم هستنند.جشنواره هاي غذا جديدترين نوع آنها مي باشند كه تمامي اينها به طور بالقوه جاذبه گردشگري محسوب مي شوند.

تورهاي مستقل خارجي (Foreign independent tours)

تورهايي خارجي هستند كه توسط خود گردشگران سازماندهي مي شود كه داراي كيفيت بالا و به صورت اختياري و بدون راهنما مي باشند.

انعام (Gratuity)

مبلغ اضافي كه علاوه بر قيمت معمولي به شخصي كه در رستوران و… خدمتي را ارائه مي كند توسط مشتري داده مي شود.

جشنواره مذهبي (Festival, religious)

جشنواره هايي كه وابستگي مذهبي دارند جشنواره مذهبي ناميده مي شوند. رويدادهاي گوناگوني كه امروزه مضمون مذهبي بيشتري دارند در بسياري از محيط ها و مذاهب پرورش پيدا مي كنند كه تعداد زيادي از گردشگران رااز نواحي دور و نزديك به خود جذب مي كنند.
اخيرا تعداد زيادي از اين جشنواره ها در كشورهاي مديترانه به منظور پيشرفت گردشگري اين كشورها مورد استفاده قرار گرفته اند.

شوخي (Fun)

این لغت اشاره دارد به ميزان مفرح بودن گردشگري ، شوخي و خنده خواسته ي يك كودك و فرد بالغ در هر موقعيتي مي باشد و مي تواند انگيزه اي براي گردشگر باشد

برنامه هاي مصرف مكرر (Frequent user programmes)

اين نوع برنامه ها برنامه هايي هستند كه در آن مشتريان دائمي و ثابت خدمات شركتها و موسسات را از طريق سفرهاي رايگان و يا تخفيف ويژه و يا ساير امتيازات دريافت كنند.

گردشگري سخت (Hard tourism)

اين نوع گردشگري كه نقطه مقابل گردشگري نرم و جايگزين مي باشد براي توصيف و بيان توسعه ي بدون برنامه و زياد گردشگري و با هدف توجه به مسائل اقتصادي و عدم توجه به اثرات اجتماعي ، فرهنگي و زيست محيطي مورد استفاده قرار مي گيرد.

هدف سفر (Purpose of trip)

اهداف اصلي سفر به شش گروه عمده تقسيم مي شوند كه اين گروه بندي توسط سازمان جهاني جهانگردي و به منظور اهداف آمارگيري صورت گرفته است .
اين اهداف اصلي سفر تفريح ، ديدار دوستان و اقوام و آشنايان ، تجارت ، گذران اوقات فراغت ، سفرهاي مذهبي و زيارتي و درمان مي باشند.

گردشگري روستايي (Rural tourism)

اين نوع گردشگري در سالهاي اخير به عنوان ابزاري براي ايجاد درآمد و اشتغال و تنوع بخشي به اقتصاد محلي مورد توجه قرار گرفته است.
عمدتا شهرنشينان براي تجربه موقت سبك و شيوه زندگي روستايي اين نوع گردشگري را طلب مي كنند.گردشگري روستايي بيشتر يا گردشگري مزرعه شناخته مي شود حال آنكه گردشگري روستايي دربرگيرنده مفهوم وسيعتري مي باشد.

جهان چهارم (Fourth world)

در واقع اصطلاحي است كه به اقليت مردم كه در حكومت هاي متشكل از يك قوم جمع شده اند گفته ميشود كه به طور كلي در نواحي جنبي جغرافيايي زندگي مي كنند و از لحاظ سياسي واقتصادي وضع نامناسبي دارند و توسعه نيافته اند.
مردم جهان چهارم براي گردشگري قومي و گردشگري ماجراجويانه به عنوان يك جاذبه مي باشند كه در صورتيكه هنرهاي دستي و فرهنگ آنها به طور فزاينده منتشر گردد محيط هاي طبيعي كه آنها در آن زندگي مي كنند در معرض خطر قرار مي گيرد.

جشنواره (Festival)

در تمامي فرهنگ ها برگزاري جشن وجود دارد و انواع اشيا ، افراد يا موضوعات همه دلايلي براي ايجاد جشنواره ها محسوب مي شوند.به طور كلي جشنواره ها داراي محتواي مذهبي يا غير مذهبي مي باشند كه در سطوح مختلف محلي ، ملي و بين المللي برگزار مي شوند و يكي از جاذبه هاي گردشگري محسوب مي شوند.

سازمان سفر بين المللي جوانان (Federation of international youth travel organization)

هدف از اين سازمان ترويج پويايي و گسترش افق هاي فكري افراد جوان به وسيله سفر ، فراگيري زبان ، زندگي خانوادگي ، گردشگري فرهنگي و اجتماعي و ساير فرصتها براي رشد و پيشرفت فردي است.كه يكي از بزرگترين سازمانهاي تجاري در بخش سفر جوانان و دانش آموزان مي باشد.اين سازمان از رشد سريع گردشگري جوانان حمايت مي كند و ۲۴۵ عضو در ۵۴ كشور دارد. اين سازمان براي تسهيل دستيابي به امكانات گردشگري و فرهنگي و فعاليت هاي تفريحي به اعضاي جوان خود كارت شناسايي ارائه مي دهد.

نمايشگاه ها (Fairs)

نمايشگاه ها رويداد هايي هستند كه معمولا به صورت دوره اي و براي معامله ي كالا و خدمات برگزار مي شوند.كه شامل آموزش ، سرگرمي ها ، مسابقه ها و جشن مي باشد.
نمايشگاهاي كشاورزي يه سنت هاي روستايي توجه دارند. همچنين نمايشگاههاي تجاري به تجارت و خريد و فروش توجه دارند.نمايشگاهاي جهاني باعث مي شوند كه كشورها با يكديگر مقايسه شوند و از اين طريق موجب افزايش ورود جهانگرد مي شود.

تفريح در جنگل (Forest recreation)

جنگل ها مكانهاي عمده اي براي تفريح گردشگران پويا و فعال مي باشند مخصوصا براي چادر زنان و بوته و شاخ و برگ پيماها.
تفريح در جنگل مي تواند آهسته و كوتاه قدم بر داشتن و مسير طولاني راه پيمودن ( كوچ نشيني ) باشد ويا مي توان ماهيگيري و قايق راني در جايي كه آب وجود دارد را شامل شودو همچنين جنگلها مكانهايي براي گردشگري طبيعت ، گردشگري ماجراجويانه و طبيعت گردي هستند. در جايي كه جنگلها از اهميت ويژه اي برخوردار هستند ممكن است از آنها به عنوان پارك ملي حفاظت شود.

بيماريهاي ناشي از غذا (Food- borne illness)

بيماريهاي ناشي از غذا به دليل وجود مستقيم يا غير مستقيم باكتريهاي مضر در مواد غذايي مصرفي مي باشد. مانند سالموندلا. اين قبيل بيماريها مكررا موجب معده درد ، اسهال ، استفراغ مي شوند.گردشگران براي جلوگيري از اين نوع بيماريها بايد از نوشيدن آب با بطري ، خوردن غذاهاي داغ ، خوردن سالاد ، ميوه هاي محلي.و… اجتناب كنند مگر اينكه توسط منبع قابل اطميناني توليد شده باشند.

اثر تظاهري (Demonstration effect)

افزايش تعداد گردشگران در يك مقصد، اثرات اجتماعي ، اقتصادي و فرهنگي زيادي را براي جوامع ميزبان به همراه دارد.كه از جمله مهمترين اين اثرات ، تقليد است كه ساكنان محلي برخي از جوامع تمايل به تقليد از رفتار گردشگران را دارند. لذا ويژگيهاي رفتاري آنها را به خود مي گيرند و از رفتار آنها تقليد مي كنند.

درك اين مفهوم نيازمند توجه به اين موارد مي باشد كه چرا تنها برخي از رفتارها تقليد مي شوند؟ چه كسي از آنها تقليد مي كند ؟و چگونه آنها را ياد مي گيرند ؟

تحقيقات نشان داده است كه فاكتورهاي معيني در ايجاد اين امر دخيل هستند از جمله آنها :شكاف فرهنگي بين فرهنگ گردشگران و فرهنگ جامعه ميزبان ، قدرت اقتصادي جامعه ميزبان و مهمان ، همساني فرهنگ و مورد قبول واقع شدن آن توسط اكثريت افراد جامعه ميزبان ، قدرت فرهنگي جامعه ميزبان و ميزان انعطاف پذيري و پاسخگويي آن به تاثيرات جديد

كه اين امر بيشتر در كشورهاي در حال توسعه ديده مي شود زيرا زمانيكه يك گردشگر از يك كشور توسعه يافته به كشوري در حال توسعه سفر مي كند شكاف هاي فرهنگي در اين صورت برجسته تر مي شوند.

بازديد كننده يك روزه (Excursionist)

به افرادي گفته مي شود كه سفرهاي تفريحي آنها كوتاه مدت ( يك روزه ) و عموما شب راخارج از خانه اقامت نمي كنند.كه اين افراد اغلب به صورت گروهي سفر مي كنند و به دليل اقامت كوتاه مدت آنها در مقصد استفاده آنها از خدمات گردشگري نيز محدودتر مي باشد. امروزه سفرهاي تفريحي كوتاه مدت در ميان كشور هايي كه با يكديگر همسايه هستند امري متعارف و پديده اي مهم مي باشد كه اغلب به صورت جداگانه در آمار گردشگري آنها ثبت مي شود .

كج رفتاري (Deviance)

به طور كلي مي توان اين واژه را به اين صورت معني كرد: رفتاري كه با نرم و حالت طبيعي و استاندارد تفاوت دارد. اما تعريف اجتماعي و منطقي كج رفتاري عبارت است از: سر باز زدن از استانداردهاي برجسته و شاخص.
بنابراين گردشگري، به دليل اينكه براي اكثريت مردم، تعطيلات، دوره اي از رفتار است كه با رفتارهاي روزمره زندگي متفاوت مي باشد، خود ، يك نوع كج رفتاري تلقي مي شود و همچنين در برخي از موارد رفتار واقعي كه از برخي گردشگران سر مي زند در صورتيكه شامل فعاليت هايي همچون : استفاده از مواد مخدر ، مصرف بيش از حد مشروبات الكلي يا فحشا باشد( هر چند اين رفتارها لزوما جرم محسوب نمي شوند ) ممكن است كج رفتاري تلقي شود.
اما به طور كلي توصيف كج رفتاري و اينكه چه عواملي باعث ايجاد آن مي شود نيازمند توجه و دقت در موارد زير هست : اينكه استانداردها چگونه هستند ؟ چه كسي و چگونه آنها را تعيين مي كند و چه كسي و چرا از آنها پيروي مي كند؟

(Development era)

توسعه گردشگري به ۳ دوره اصلي تقسيم مي شود :
دوران پيشه وري ، كه به عنوان توسعه آهسته و كند شناخته مي شود كه در اين دوره گردشگري با مهارتها و تكنولوژيهاي كمياب و نادر مواجه بود. دوره ي فورديزم كه در اين دوران گردشگري با استاندارد شدن و توليد انبوه همراه بود و بالاخره دوره گردشگري نوين كه گردشگري اوليه را از طريق بخش بندي تقاضا ، انعطاف پذيري عرضه و ادغام مورب متحول نموده است.

انعام (Tipping)

نوعي پرداخت كاملا اختياري مي باشد كه مستقيما از طرف مشتري به كارمند در قبال كيفيت خدماتي كه ارائه شده پرداخت مي شود. دادن انعام تنها در برخي از فرهنگها وجود دارد و در برخي از فرهنگها اصلا چنين پرداختي ديده نمي شود.
دادن انعام در جاهايي كه خدمات مستقيم و يا به صورت شخصي به مشتري ارائه مي گردد بسيار برجسته تر مي شود. رستورانها و هتل ها از نمونه مكانهايي هستند كه در ان ها دادن انعام بسيار ديده مي شود.

Youth tourism

یک بخش از بازارگردشگری که افراد در سنین ۱۸-۱۵ و ۲۹-۲۵ را شامل می شود . آمار نشان می دهد که گردشگری جوانان بیش از گردشگری به شکل کلی در حال توسعه می باشد .

Winter sun

تعطیلاتی که در فصول غیر از تابستان برای استفاده از امکانات گردشگری مناطقی که درزمستان اقلیم مناسبی دارند مانندسواحل مدیترانه و یا جزایر قناری در اسپانیا و فلوریدا در آمریکای شمالی به ویژه برای بازنشسته ها طراحی می شوند .

Water resources depletion and pollution

منابع آب تازه در بسیاری از کشورها کمیاب می باشد وبا مصرف بالای کشاورزی ،صنعتی ، خانگی و نیز آلودگی بیش از پیش تحلیل می روند .صنایع سفر گردشگری و هتل داری مصرف کنندگان عمده آب و نیز تولید کننده زباله و فاضلاب می باشند. کمبود و آلودگی آب به ویژه در کشورهای درحال توسعه بر گردشگری و هتلداری نیز تاثیر می گذارد .

منبع : سیری در ایران