در بسیاری از مناطق گرم و خشک ایران، همزیستی انسان و طبیعت شکل خاصی به خود گرفته است. یکی از جلوه‌های این همزیستی، آگاهی بومی از وجود گونه‌هایی همچون مارهاست که در فرهنگ محلی حضوری پررنگ دارند و روایت‌های شفاهی فراوانی درباره آنها سینه‌به‌سینه منتقل شده است. شناخت رفتار این خزندگان و رعایت اصول ایمنی در زندگی روزمره می‌تواند نقش مهمی در پیشگیری از حوادث ناگوار داشته باشد، به‌ویژه در مناطق روستایی یا مناطقی که در معرض حضور مارها هستند.
توصیه‌هایی برای پیشگیری از مواجهه با مارها
- به دلیل اینکه مار اغلب بر روی زمین حرکت می‌کند و توانایی کمی در بالارفتن از سطوح دارد متخصصان در کشورهایی همچون هندوستان توصیه کرده‌اند که افراد از خوابیدن روی زمین پرهیز کنند و از تخت‌های فلزی برای استراحت استفاده نمایند.
- برای حفاظت از نوزادان بهتر است از پشه بند و ننوهایی که از سطح زمین فاصله دارند استفاده شود. پیشنهاد میشود برای ایجاد فاصله با مارها از پشه بندهایی با قسمت زیرین پیوسته یک تکه برای خواب استفاده شود.
- از باز گذاشتن درب خانه‌ها به ویژه در روزهای گرم سال پرهیز شود تا مارها نتوانند وارد فضای مسکونی شوند. توصیه میشود تنها از در و پنجره‌هایی که دارای توری هستند برای عبور و مرور و تهویه هوا استفاده شوند.
- تجربه نشان داده است در خانه‌هایی که دارای چند پله در قسمت ورودی هستند احتمال حضور مار کاهش پیدا می‌کند.
- قبل از پوشیدن کفش‌ها از اینکه موجودات زنده مانند عقرب و مار در آنها نیستند اطمینان حاصل کنید.
- ابزارهای الکترونیکی که صدایی با فرکانس پایین ایجاد می‌کنند در دور کردن جوندگان مؤثر هستند. بنابراین استفاده از این ابزارها می‌تواند احتمال حضور مارهایی که به دنبال طعمه هستند را در فضاهای انسان ساخت کاهش دهند.
- از دپوی هیزم، علف سنگ و زباله و وسایل مستهلک و اسقاطی غیر قابل مصرف در حیاط و باغ خودداری کنید زیرا بهترین مکان برای مخفی شدن مارها هستند.
- با پوشاندن و پرکردن حفره‌ها، سوراخ‌ها و شکستگی‌ها در دیوار منزل مانع ورود مار به داخل خانه شوید.
جمع‌بندی
برای پیشگیری از مواجهه با مارها، رعایت اصولی چون پرهیز از خوابیدن روی زمین، استفاده از پشه‌بندهای ایمن و تخت‌های مرتفع، مسدود کردن راه‌های ورود مار به خانه، و حفظ پاکیزگی محیط بیرونی خانه ضروری است. استفاده از ابزارهای صوتی برای دور کردن جوندگان و بررسی کفش‌ها پیش از پوشیدن نیز می‌تواند از جمله تدابیر مؤثر در کاهش خطر مارگزیدگی باشد. با رعایت این توصیه‌ها می‌توان همزیستی کم‌خطر‌تری با طبیعت پیرامون رقم زد.
