نخستین نشست فرهنگی با موضوع «انسان‌شناسی چشایی، خوراک و هویت» در اصفهان برگزار شد:
خوراک؛ زبان خاموش هویت شهری و رکن اصلی گردشگری اصفهان
معین عطایی : خوراک، فراتر از یک نیاز زیستی، زبان خاموش هویت شهری و فرهنگی است که می‌تواند روایت‌گر تاریخ، آداب و رسوم و سبک زندگی مردم یک شهر باشد. در اصفهان، این حقیقت به شکل بارزی دیده می‌شود؛ جایی که ترکیب غذاهای سنتی، شیرینی‌های محلی و آداب پذیرایی، بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ و هویت این شهر تاریخی را شکل می‌دهد. دکتر محمدرضا دهقانی، پژوهشگر حوزه فرهنگ و گردشگری، معتقد است: خوراک، نه تنها یک متن فرهنگی، بلکه کنش اجتماعی است که در بستر تاریخ و جغرافیا معنا می‌یابد و می‌تواند به عنوان یکی از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری شهری مورد توجه قرار گیرد.
غذاگردی؛ پیوندی میان فرهنگ، تاریخ و صنعت گردشگری اصفهان
غذاگردی در اصفهان، تنها چشیدن طعم غذاهای محلی نیست؛ بلکه سفر به قلب تاریخ و فرهنگ نصف جهان است. غذاهای سنتی اصفهان همچون بریانی، خورش ماست، یخمه ترش، شله بریان، قیمه ریزه نخودچی و انواع آش‌ها، هرکدام داستانی از گذشته و سبک زندگی مردمان این دیار را روایت می‌کنند. دکتر دهقانی در نشست تخصصی «نقش خوراک در هویت شهری» که با حضور فعالان گردشگری و اساتید دانشگاه برگزار شد، تأکید کرد: خوراک، متنی فرهنگی است که در بستر اجتماعی و تاریخی شکل گرفته و امروز می‌تواند به عنوان یک برند گردشگری، اصفهان را در سطح ملی و جهانی مطرح کند.
خوراک؛ عامل تمایز و برندینگ گردشگری شهری
در دنیای امروز، شهرها برای جذب گردشگر نیازمند تمایز و هویت منحصربه‌فرد هستند. خوراک سنتی اصفهان با ترکیب طعم، رنگ و آداب سرو، می‌تواند به عنوان یک برند گردشگری عمل کند. دکتر دهقانی با اشاره به تجربه شهرهایی مانند استانبول و بارسلون می‌گوید: «همان‌طور که استانبول با باقلوا و بارسلون با تاپاس شناخته می‌شوند، اصفهان نیز می‌تواند با غذاهای اصیل خود همچون بریانی و خورش ماست، جایگاه ویژه‌ای در نقشه جهانی غذاگردی پیدا کند.» این تمایز، نه تنها گردشگران داخلی، بلکه توریست‌های خارجی را نیز به سمت تجربه غذاهای اصفهانی و کشف فرهنگ بومی شهر جذب می‌کند.
نقش خوراک در کنش اجتماعی و تعاملات گردشگری
خوراک، صرفاً یک محصول نیست؛ بلکه یک کنش اجتماعی است که در بستر تعاملات انسانی معنا می‌یابد. در اصفهان، سنت‌های پذیرایی، مهمان‌نوازی و دورهمی‌های خانوادگی، بخشی از تجربه گردشگری را شکل می‌دهد. برگزاری جشنواره‌های غذا، تورهای غذاگردی و کارگاه‌های آموزش آشپزی سنتی، نه تنها به معرفی غذاهای بومی کمک می‌کند، بلکه بستری برای تعامل گردشگران با مردم محلی و تجربه زیسته فرهنگ اصفهان فراهم می‌آورد. دکتر دهقانی معتقد است: غذا، زبان مشترک میان گردشگر و میزبان است که می‌تواند دیوارهای فرهنگی را فرو بریزد و زمینه‌ساز گفت‌وگو و همدلی باشد.
غذاگردی؛ محرک اصلی رونق صنعت گردشگری اصفهان
رونق صنعت گردشگری اصفهان، در سال‌های اخیر بیش از پیش به غذاگردی وابسته شده است. طبق آمار اداره‌کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان، بیش از ۳۰ درصد گردشگران داخلی و خارجی، تجربه غذاهای محلی را یکی از مهم‌ترین انگیزه‌های سفر به این شهر عنوان کرده‌اند. رستوران‌ها و کافه‌های سنتی اصفهان، با ارائه منوهای اصیل و فضایی الهام‌گرفته از معماری تاریخی شهر، نقش مهمی در جذب و رضایت گردشگران دارند. تجربه غذاگردی، به ویژه در بافت تاریخی اصفهان و نزدیکی به جاذبه‌هایی همچون میدان نقش جهان، سی‌وسه پل و محله جلفا، بر جذابیت سفر به نصف جهان افزوده است.
خوراک؛ حافظه تاریخی و سرمایه ناملموس اصفهان
غذاهای سنتی اصفهان، بخشی از حافظه تاریخی و سرمایه ناملموس شهر به شمار می‌روند. هر دستور پخت، هر شیوه سرو و حتی هر ظرف سنتی، حامل بخشی از تاریخ و هویت اجتماعی مردم اصفهان است. دکتر دهقانی تأکید می‌کند: «حفظ و احیای دستورهای غذایی بومی، نه تنها به پایداری فرهنگی کمک می‌کند، بلکه فرصتی برای توسعه پایدار گردشگری و ایجاد اشتغال در حوزه صنایع غذایی و گردشگری است.» در همین راستا، برگزاری رویدادهایی مانند جشنواره غذاهای سنتی، نمایشگاه‌های صنایع دستی مرتبط با خوراک و حمایت از رستوران‌های بومی، می‌تواند به حفظ این میراث ارزشمند کمک کند.
چالش‌ها و فرصت‌های توسعه غذاگردی در اصفهان
با وجود ظرفیت‌های بی‌نظیر، غذاگردی اصفهان با چالش‌هایی همچون کمبود زیرساخت‌های تخصصی، عدم برندینگ حرفه‌ای و ضعف در بازاریابی بین‌المللی روبروست. دکتر دهقانی و دیگر کارشناسان حوزه گردشگری، بر لزوم تدوین استراتژی‌های جامع برای معرفی غذاهای اصفهان در سطح ملی و جهانی تأکید دارند. ایجاد تورهای تخصصی غذاگردی، آموزش راهنمایان گردشگری با محوریت خوراک، تولید محتوای چندرسانه‌ای و همکاری با رستوران‌ها و کافه‌های محلی، از جمله راهکارهای پیشنهادی برای توسعه این حوزه است.
نقش رسانه‌ها و فضای مجازی در ترویج غذاگردی اصفهان
در عصر دیجیتال، رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی نقش مهمی در معرفی جاذبه‌های غذاگردی و رونق گردشگری اصفهان ایفا می‌کنند. تولید محتوای جذاب، انتشار تصاویر و ویدئوهای حرفه‌ای از غذاهای سنتی، معرفی رستوران‌ها و آشپزهای محلی و برگزاری کمپین‌های تبلیغاتی، می‌تواند توجه گردشگران داخلی و خارجی را به غذاهای اصفهان جلب کند. همکاری با اینفلوئنسرها و بلاگرهای حوزه گردشگری و غذا، فرصت مناسبی برای برندینگ و توسعه بازار گردشگری خوراک اصفهان فراهم می‌آورد.
غذاگردی، قلب تپنده گردشگری اصفهان
در نهایت، غذاگردی در اصفهان نه تنها تجربه‌ای خوشمزه، بلکه سفری به اعماق فرهنگ، تاریخ و هویت این شهر است. خوراک، زبان خاموش اما رسای مردم اصفهان است که می‌تواند صنعت گردشگری را متحول کند و به رونق اقتصادی، اشتغال‌زایی و پایداری فرهنگی کمک نماید. با برنامه‌ریزی هوشمندانه، حمایت از رستوران‌ها و کافه‌های سنتی، آموزش نیروی انسانی متخصص و استفاده از ظرفیت رسانه‌ها، اصفهان می‌تواند به قطب غذاگردی ایران و منطقه تبدیل شود و گردشگران بیشتری را از سراسر جهان به نصف جهان دعوت کند.
