اصفهان شهری دیرینه است که در کوچه پس کوچه‌های آن به راحتی می‌توان رد تاریخ‌های مختلف را جستجو کرد. خانه‌های تاریخی اصفهان ، آینه‌ای تمام نما از فرهنگ و تاریخ به جا مانده در این دیار هستند.
خانه‌های تاریخی اصفهان
در این نوشته از مجله گردشگری سپاهان به صورت کامل ۳۵ خانه تاریخی اصفهان را معرفی می‌کنیم:
۱) خانه تاریخی بخردی اصفهان؛ نخستین عمارت صفوی که به اقامتگاه بدل شد
در میان خانه‌های تاریخی اصفهان که خاطرات تلخ و شیرین قرون را در دل خود جای داده‌اند، خانه بخردی جایگاه ویژه‌ای دارد. این عمارت که با معماری سنتی و فضایی دلنشین، نمایانگر زیبایی خانه‌های ایوان‌دار دوران صفوی است، در منطقه سنبلان (شمال اصفهان) بنا شده و از عصر صفوی تا دوره قاجار، کاربری کاروان‌سرا داشته است.
امروزه، این بنای تاریخی که به سرهنگ مرتضی بخردی تعلق دارد، میزبان گردشگران داخلی و خارجی شده و تجربه‌ای کم‌نظیر از اقامت در دل بافت کهن شهر را فراهم می‌کند. اگر به دنبال تجربه‌ای اصیل و فراموش‌نشدنی در یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان هستید، اقامت در خانه بخردی گزینه‌ای ایده‌آل خواهد بود.
آدرس: اصفهان خیابان شهدا، خیابان ابن سینا، پشت بیمارستان امین، کوچه سنبلستان، پلاک ۵۶
۲) خانه انگورستان (امین‌التجار)؛ گنجینه‌ای از زیبایی‌های قاجاری در قلب اصفهان
خانه امین‌التجار، که با نام «خانه انگورستان» نیز شناخته می‌شود، یکی از ارزشمندترین خانه‌های تاریخی اصفهان به شمار می‌رود. این عمارت باشکوه که ریشه در دوران قاجار دارد، متعلق به محمدعلی امین‌التجار، از سرشناس‌ترین تاجران اصفهان بود و پس از او به پسرش، حبیب‌الله، واگذار شد.
اگر مشتاق هستید تا رازهای نهفته در دل این بنای تاریخی را کشف کنید، با من همراه شوید تا قدم به دنیایی از هنر و ظرافت بگذاریم. خانه انگورستان در دو طبقه ساخته شده و دارای ۱۴ اتاق است که هر گوشه‌اش جلوه‌ای از هنر اصیل ایرانی را به نمایش می‌گذارد. از گچ‌بری‌های سنتی گرفته تا خاتم‌کاری، منبت‌کاری، شیشه‌های رنگین و آیینه‌کاری‌های درخشان، همه و همه فضایی سحرانگیز پدید آورده‌اند که چشمان هر بیننده‌ای را مسحور می‌کند.
نکته جالب و تاریخی این خانه، تولد یکی از بانوان برجسته و نامدار اصفهان، بانو نصرت بیگم امین (مشهور به مجتهده امین)، در این عمارت است. خانه امین‌التجار، فراتر از یک بنای تاریخی، روایتگر داستان‌هایی از گذشته است که همچنان در آینه‌هایش بازتاب می‌یابد.
آدرس: اصفهان، خیابان شهید واقفی، خیابان ملک، محله شیخ یوسف
۳)خانه وثیق انصاری؛ جلوه‌ای از هنر و اصالت در دل اصفهان
در دل بن‌بست وثیق، خانه‌ای با قدمت ۱۵۰ ساله خودنمایی می‌کند؛ خانه‌ای که همچنان اصالت و زیبایی‌اش را حفظ کرده و امروز به‌عنوان یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان شناخته می‌شود.
به‌محض ورود به این عمارت، شکوه تزئینات آن شما را مجذوب خواهد کرد. یکی از ویژگی‌های منحصربه‌فرد خانه وثیق انصاری، استفاده از پارچه و کاغذدیواری در نمای شاهنشین است که فضایی متفاوت و چشم‌نواز ایجاد کرده است. اما اوج هنر در اتاق ضلع غربی این خانه نمایان می‌شود، جایی که بیش از ۵۰ نقش‌ونگار ظریف و بی‌نظیر، فضایی رؤیایی و مسحورکننده را پدید آورده‌اند.
این خانه تاریخی، با معماری خاص و تزئینات هنرمندانه‌اش، جلوه‌ای از اصالت و هنر ایرانی را به نمایش می‌گذارد و یادگاری ارزشمند از روزگاران گذشته اصفهان است.
آدرس: اصفهان، خیابان گلبهار واقع در خیابان هاتف، کوچه مشیر و بن بست وثیق
۴) خانه مشروطیت اصفهان؛ پژواک آزادی در دل تاریخ
در میان کوچه پس کوچه‌های کهن اصفهان، عمارتی سربرآورده که یادآور روزهای پرشور مبارزات مشروطه است؛ خانه مشروطیت اصفهان، یکی از مهم‌ترین خانه‌های تاریخی این شهر است.
بیش از یک قرن پیش، در دوران حکومت قاجار، این خانه محل گردهمایی علما، سیاستمداران، اندیشمندان و آزادی‌خواهان اصفهان بود. در همین فضا، بحث‌های داغی درباره حقوق مدنی، آرمان‌های مشروطه و سرنوشت مردم در جریان بود.
با ورود به این بنای تاریخی، شکوه معماری اصیلش شما را مسحور خواهد کرد. تزئینات دیواری ظریف، شیشه‌های رنگارنگ پنجره‌ها و نورگیرهای هنرمندانه، همگی گواهی بر زیبایی کم‌نظیر این عمارت در زمان خود هستند. خانه مشروطیت نه‌تنها بنایی تاریخی، بلکه نمادی از آگاهی، مبارزه و ایستادگی مردم اصفهان در مسیر آزادی است.
آدرس : اصفهان، ضلع شرقی میدان نقش جهان، حوالی خیابان نشاط
۵) خانه ملاباشی (معتمدی)؛ آمیزه‌ای از هنر و تاریخ در قلب اصفهان
اگر در میان خانه‌های تاریخی اصفهان به‌دنبال عمارتی می‌گردید که شکوه و اصالت را یکجا در خود جای داده باشد، خانه ملاباشی بی‌تردید یکی از زیباترین انتخاب‌هاست. این خانه، که با نام خانه معتمدی نیز شناخته می‌شود، با معماری منحصربه‌فرد و جزئیات خیره‌کننده‌اش، یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
قدمت این بنا به دوران صفوی بازمی‌گردد، اما زمانی که ملاباشی آن را خریداری کرد، تغییراتی چشم‌گیر در ساختار آن ایجاد شد. او با افزودن بخش شاهنشین و اتاق ۹ دری، به زیبایی و کاربری خانه جلوه‌ای تازه بخشید. این خانه به چهار بخش اصلی تقسیم شده است: تابستان‌نشین، حیاط بیرونی، حیاط اندرونی و شاهنشین، که هرکدام، جهانی از زیبایی و هنر را در دل خود پنهان کرده‌اند.
مرمت و تزئینات این عمارت، که تلفیقی از سبک‌های معماری قاجار و زندیه است، فضایی بی‌مانند خلق کرده است. در هر گوشه از خانه، جزئیاتی چشم‌نواز همچون شیشه‌های رنگی، کنگره‌های چوبی و هنر فلزکوبی روی چوب، به‌زیبایی خودنمایی می‌کند و فضایی رؤیایی پدید آورده است.
در سال ۱۳۸۰، این عمارت توسط خانواده معتمدی خریداری شد و پس از مرمت، در سال ۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید. امروزه، این خانه تاریخی به یک هتل مجلل و پرطرفدار تبدیل شده که پذیرای گردشگران داخلی و خارجی است، تا همگان بتوانند ساعاتی را در دل تاریخ و زیبایی سپری کنند.
آدرس: اصفهان، خیابان هشت بهشت غربی، خیابان ملک واقع در محله پا قلعه، نزدیک به خانه انگورستان
۶) خانه شهشهانی؛ یادگاری از شکوه صفوی در محله‌ای تاریخی
برای شناخت بهتر خانه شهشهانی، باید سری به محله قدیمی شهشهانی اصفهان بزنیم، جایی که این عمارت اصیل از دوران صفویه تا امروز پابرجاست و همچنان مورد توجه گردشگران و علاقه‌مندان به تاریخ و معماری قرار دارد.
این خانه نه تنها به دلیل معماری ارزشمندش، بلکه به خاطر موقعیت مکانی‌اش در گذشته بسیار مورد توجه بود، چراکه بزرگان و چهره‌های برجسته اصفهان در این محله سکونت داشتند.
اما سرنوشت این عمارت با داستانی شنیدنی گره خورده است. طبق روایت سکینه بیگم ساز شهشهانی (دختر میرزا رضا)، این خانه در ابتدا متعلق به میرزا حسین آقانقلی بود. اما پس از آنکه او از سفر بازنگشت و فرزندی نیز نداشت، بستگانش اموال او را به فروش گذاشتند. در همین زمان، بانو سکینه بیگم و همسرش، محمدجواد بزاز، این خانه را خریداری کردند. از آن روز تاکنون، خانواده شهشهانی مالک این عمارت تاریخی بوده و آن را حفظ کرده‌اند.
خانه شهشهانی، فراتر از یک بنای تاریخی، راوی داستان‌هایی از گذشته است که هنوز هم در دل این محله‌ی کهن اصفهان زمزمه می‌شود.
آدرس: اصفهان، کوچه میرزا اسدالله خان واقع در محله شهشهان، پلاک ۳۲
۷) مجموعه خان خوراسگان؛ میراثی باشکوه در شرق اصفهان
در شرق اصفهان، یکی از قدیمی‌ترین و گسترده‌ترین خانه‌های تاریخی این شهر قرار گرفته است؛ مجموعه خان خوراسگان، بنایی که با وسعت خیره‌کننده ۲.۲ هکتاری‌اش، در میان عمارت‌های تاریخی اصفهان جلوه‌ای منحصربه‌فرد دارد.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید چرا این عمارت با نام مجموعه خان خوراسگان شناخته می‌شود! دلیل آن چیزی جز ساختار خاص و گستردگی این بنا نیست. عمارت باقرخان خوراسگانی شامل حدود ۲۰ خانه، یک باغ بزرگ و فضاهای جانبی مانند انبار، کارگاه قالیبافی، اصطبل و گاورو است که همگی در کنار هم، یک مجموعه باشکوه تاریخی را شکل داده‌اند.
اما جذاب‌ترین بخش این عمارت، مجموعه شاهنشین است. کافی است گام به درون آن بگذارید تا شکوه گچ‌بری‌های ظریف، نقاشی‌های روغنی و درب‌های مقرنس‌کاری‌شده شما را به روزگار پرشکوه صفویان ببرد. این خانه تاریخی نه‌تنها نمایانگر هنر و معماری اصیل ایرانی است، بلکه بخشی از تاریخ پر رمز و راز اصفهان را در دل خود حفظ کرده است.
آدرس: شهر خوراسگان در شرق اصفهان، خیابان اباذر در دو طرف بزرگراه جی، کوچه عطائی
۸) خانه سرتیپ سدهی؛ شکوه قاجاری در خمینی‌شهر
در میان خانه‌های تاریخی اصفهان، عمارت سرتیپ سدهی یکی از درخشان‌ترین جواهرات معماری قاجاری است که در خمینی‌شهر خودنمایی می‌کند. این بنای باشکوه با زیبایی خیره‌کننده و تزئینات چشم‌نوازش، هر بیننده‌ای را محسور خود می‌کند.
خانه سرتیپ سدهی چیزی فراتر از یک خانه تاریخی است؛ این مجموعه شامل چندین خانه، حمام، دیوان‌خانه، نارنجستان، چای‌خانه، برج مراقبت، و اتاق‌های سه‌دری و پنج‌دری است. چنین ساختاری، در زمان خود نشان از عظمت و شکوه این عمارت داشت و جایگاه ویژه‌ای در میان بناهای دوره قاجار داشت.
به دلیل ارزش تاریخی و معماری منحصربه‌فرد، این خانه در ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید و امروز همچنان به عنوان نمادی از هنر و تاریخ، میزبان علاقه‌مندان به فرهنگ و معماری ایرانی است.
آدرس: اصفهان، خمینی شهر، محله لادره فروشان، بلوار توحید
۹) خانه اخوان حقیقی؛ میراثی ارزشمند از دوران صفوی
در دل یکی از قدیمی‌ترین بافت‌های شهری اصفهان، خانه اخوان حقیقی قرار گرفته؛ عمارتی اصیل که خوشبختانه از دوران صفویه تاکنون حفظ شده و همچنان یادگاری از آن عصر باشکوه به شمار می‌آید.
این خانه تاریخی، هم پیش از انقلاب و هم در سال‌های اخیر مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است تا اصالت و زیبایی خود را حفظ کند. آنچه خانه اخوان حقیقی را متمایز می‌کند، سبک معماری آن است که کاملاً بر پایه‌ی شیوه‌ی ساخت صفویان طراحی شده و همچنان روح آن دوران را در دل خود دارد.
خانه حقیقی نه‌تنها یک بنای تاریخی، بلکه گنجینه‌ای از هنر و معماری اصیل ایرانی است که همچنان در گذر زمان، زیبایی خود را حفظ کرده و پذیرای علاقه‌مندان به تاریخ و فرهنگ این سرزمین است.
آدرس: اصفهان، چهارراه تختی، چهارباغ پائین، کوچه پردیس
۱۰) خانه سوکیاس؛ یادگاری خاموش از دل تاریخ اصفهان
در میان قدیمی‌ترین خانه‌های تاریخی اصفهان، خانه سوکیاس جایگاه ویژه‌ای دارد. هرچند اطلاعات موجود درباره این بنا هنوز مهر تأیید رسمی نخورده است، اما بر اساس گفته‌های آبراهام کورگیان، نقاش برجسته ارمنی، این عمارت در سال ۱۶۵۵ میلادی، هم‌زمان با دوران شاه عباس صفوی، ساخته شده است.
نام این خانه از آخرین مالک آن، خانواده سوکیاسیان گرفته شده است. با این حال، در دوره پهلوی این عمارت به دلایل نامعلومی متروکه ماند. اما در سال ۱۳۵۲، فرح پهلوی این بنا را خریداری کرد و پس از آن، خانه سوکیاس در اختیار دانشگاه فارابی اصفهان قرار گرفت.
امروزه، این خانه همچنان یکی از میراث‌های ارزشمند معماری صفوی به شمار می‌رود که یادآور روزگاری پرشکوه از تاریخ اصفهان است.
آذرس: اصفهان، خیابان حکیم نظامی، جلفا ـ محله‌ی تبریزی‌ها، کوچه سنگتراشها
۱۱) خانه جناب؛ یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان با قدمت ۲۰۰ ساله
خانه جناب، که حدود ۲ قرن پیش به دست محمدحسین میرزا پدر سلطنت خانم از زنان برجسته دربار قاجار ساخته شد، یکی از خانه‌های مهم و قدیمی اصفهان به شمار می‌رود. این عمارت تاریخی در قالب مجموعه‌ای از چندین ساختمان مسکونی و حیاط‌های متعدد شکل گرفته بود.
متاسفانه، به دلیل توسعه‌های شهری و ساخت ساختمان‌های چندطبقه و مدرن در این منطقه، امروزه دیگر اثری از این خانه‌های قدیمی باقی نمانده است. با این حال، خانه جناب همچنان به عنوان یک یادگاری از دوران قاجار و معماری خاص آن زمان در تاریخ اصفهان به یادگار مانده است.
آدرس: اصفهان، محله سینی پایینی، خیابان عبدالرزاق
۱۲) خانه و مدرسه قدسیه؛ یادگاری از دوران صفوی و آموزش مدرن در اصفهان
بر اساس بررسی‌های انجام‌شده و کتیبه‌هایی که در دو تالار شمالی و جنوبی این مجموعه قرار دارند، خانه قدسیه و مدرسه قدسیه قدمت خود را به دوران صفوی نسبت می‌دهند. این بنا در گذشته نقش مهمی در تاریخ آموزش اصفهان ایفا کرده است.
خانه قدسیه به‌عنوان نخستین مدرسه ابتدایی اصفهان به‌سبک جدید در سال ۱۲۸۷ هجری شمسی توسط عبدالحسین قدسی تأسیس شد و در واقع نقطه‌عطفی در آموزش و پرورش آن زمان به شمار می‌رفت. این مجموعه نه تنها از لحاظ معماری، بلکه به دلیل اهمیت فرهنگی و آموزشی خود، جایگاهی ویژه در تاریخ اصفهان دارد.
آدرس: اصفهان، خیابان عبدالرزاق، کوچه قدسیه واقع در بازارچه حاج محمد جعفر
۱۳) خانه کیانپور؛ اقامتگاهی با طعم تاریخ در اصفهان
خانه کیانپور، یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان است که امروزه به هتلی زیبا و معروف تبدیل شده است. این عمارت با زیبایی خیره‌کننده خود، فرصتی بی‌نظیر برای تجربه یک اقامت به‌یادماندنی در فضایی از دوران قاجار به مهمانان ارائه می‌دهد.
خانه کیانپور به عنوان یک اقامتگاه تاریخی، نه تنها از لحاظ معماری، بلکه به دلیل جذابیت‌های فرهنگی و تاریخی‌اش، سفر به اصفهان را برای شما به تجربه‌ای فراموش‌نشدنی تبدیل خواهد کرد.
آدرس: اصفهان، محله قدیمی چهارباغ پایین، کوچه پشت بارو ۱۴، بن بست گل داوودی واقع در کوچه شهید بحرینیان، پلاک ۷۶
۱۴) خانه دکتر اعلم؛ شکوه هنر و معماری دوران قاجار در اصفهان
عمارت دکتر اعلم، یکی از بناهای برجسته و پرابهت اصفهان است که فرهنگ و هنر اصیل ایرانی دوران قاجار را به نمایش می‌گذارد. این خانه با تزیینات هنری منحصر به‌فرد خود، یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی اصفهان به شمار می‌رود.
با شکوه و جلالی که در هر گوشه از این عمارت دیده می‌شود، خانه دکتر اعلم به نمادی از معماری ایرانی تبدیل شده و در سال ۱۳۷۵ به‌عنوان یکی از آثار تاریخی کشور در فهرست میراث ملی ایران ثبت شد.
آدرس: اصفهان، خیابان عبدالرزاق، محله پشت بارو، بن بست زرگر
۱۵) خانه تاریخی شیخ بهایی؛ معماری اصیل ایرانی در اصفهان
خانه شیخ بهایی که در ابتدا متعلق به مریم سلطان بیگم، عمه شاه عباس صفوی بود، پس از وی به دستور شاه عباس به شیخ بهایی، معمار بزرگ ایرانی، واگذار شد.
این عمارت باشکوه که از دستاوردهای برجسته معماری دوران صفوی به شمار می‌رود، نه تنها در ایران بلکه در سطح جهانی نیز شناخته شده است. به‌طوری‌که در سال ۱۳۷۸ توسط سازمان میراث فرهنگی به‌عنوان زیباترین خانه تاریخی آسیا و اقیانوسیه معرفی گردید. خانه شیخ بهایی، نمادی از شکوه و هنر معماری ایرانی است که در تاریخ به یادگار مانده است.
آدرس: اصفهان، خیابان طالقانی، نبش کوچه ملا شفیع و کوی محله نو
۱۶) خانه تاریخی مشیرالملک؛ نماد شکوه دوران صفوی-قاجاریه
عمارت مشیرالممالک یا همان خانه چرمی، خود به‌تنهایی تجلی شکوه و عظمت دوران صفوی-قاجاریه است. با مشاهده ستون‌های عظیم این عمارت، درک واقعی کلمه صلابت به ذهن شما می‌رسد.
این بنا به دلایلی خاص از سایر خانه‌های تاریخی اصفهان متمایز می‌شود: نخستین دلیل، طراحی بی‌نقص آن است که در هر جزئیات آن می‌توان هنر و دقت را مشاهده کرد. دومین دلیل، سبک سلطنتی ساخت این عمارت است که حس بزرگی و قدرت را به بیننده منتقل می‌کند. جذاب‌ترین بخش این خانه تاریخی، قسمت شاهنشین است که بزرگ‌ترین و تاریخی‌ترین ارسی کشور را در خود جای داده، جاذبه‌ای که ارزش این خانه را دوچندان کرده است.
آدرس: اصفهان، خیابان هاتف، خیابان مشیر، ابتدای کوچه هارونیه
۱۷) خانه تاریخی سرای بدیع؛ یادگار دوران قاجار
خانه سرای بدیع، با قدمتی بیش از ۲۴۰ سال، یکی از یادگارهای ارزشمند عصر قاجار است که متاسفانه در گذر زمان آسیب‌های زیادی دیده است. این عمارت در ابتدا از چهار خانه مسکونی تشکیل می‌شد که متاسفانه، طی چند دهه گذشته، سه باب از آن‌ها تخریب شدند.
اما در سال ۱۳۸۸، تنها خانه باقی‌مانده از سرای بدیع به دست یکی از دوستداران خانه‌های تاریخی اصفهان به مالکیت درآمد و از آن زمان، تلاش‌هایی برای حفظ و احیای این میراث ارزشمند آغاز شد. این خانه نه تنها نشان‌دهنده معماری دوره قاجار است، بلکه نمادی از تلاش برای حفظ تاریخ و فرهنگ این دیار نیز محسوب می‌شود.
آدرس: اصفهان، چهارباغ پایین، کوچه شماره ۲۰
۱۸) خانه مصورالملکی؛ شاهکاری از معماری ایرانی
خانه مصورالملکی، یکی از زیباترین خانه‌های تاریخی اصفهان، متعلق به حاج مصورالملکی، هنرمند برجسته این دیار است. این عمارت با شیوه معماری صفوی و در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه ساخته شده و همچنان جلوه‌ای شگفت‌انگیز از هنر ایرانی را به نمایش می‌گذارد.
در این خانه، تزیینات فوق‌العاده‌ای همچون قطاربندی، گره‌چینی، آیینه‌کاری، مقرنس‌کاری‌های زیبا و ارسی پنج‌دهنه مشبک، در کنار یکدیگر، فضایی بی‌نظیر و چشم‌نواز خلق کرده‌اند که هر بازدیدکننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
آدرس: اصفهان، خیابان آیت‌الله کاشانی، کوچه شهید اصفهانی و کوی محله نو، بن بست بیمارستان کاشانی
۱۹) خانه تاریخی هوانس؛ از خانه باستانی تا رستوران ترنج اصفهان
محله جلفا، با تاریخ غنی خود، میزبان بسیاری از خانه‌های تاریخی است که یکی از آن‌ها خانه هوانس است. این خانه با فضای سرسبز و طراحی سنتی‌اش، در طول سال‌ها به رستوران ترنج تبدیل شده است. امروز، علاوه بر رستوران، این مکان امکاناتی مانند کافی‌شاپ، شربت‌خانه و عکاس‌خانه را نیز به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهد و تجربه‌ای منحصر به‌فرد از ترکیب تاریخ و مدرنیته را فراهم می‌آورد.
آدرس: اصفهان، خیابان خاقانی، کوچه هوانس شیرازی،کوچه رامین،خانه هوانس
۲۰) اقامتگاه خانه کشیش؛ تجربه‌ای منحصر به‌فرد در اصفهان
در بن‌بست زیتون، خانه کشیش واقع شده است؛ عمارت تاریخی که از دوران صفوی تا امروز شاهد روزهای تلخ و شیرین بسیاری بوده است. این خانه در طول زمان ثابت کرده است که مکان مناسبی برای تجربه‌ای منحصر به‌فرد و رویایی برای اقامت است.
خانه کشیش متعلق به گارگین هانانیان، کشیش محله جلفا بود و پس از درگذشت وی، در کنار ناقوس کبیسای وانک به خاک سپرده شد. امروز، این خانه با تاریخ غنی خود، بازدیدکنندگان را به دنیای دیگری از هنر و فرهنگ میبرد.
آدرس: اصفهان، خیابان حکیم نظامی، کوچه سنگتراشها، شماره ۲۴ و شماره ۱۰ در بن بست زیتون
۲۱) خانه جمالیان؛ خانه‌ای با عطر گل محمدی
از ویژگی‌های برجسته حیاط‌های سنتی خانه‌های قدیمی ایرانی می‌توان به حضور گل‌ها و گیاهان اشاره کرد، و خانه جمالیان نیز از این قاعده مستثنی نیست. همان‌طور که از نام این خانه پیداست، عطر گل محمدی در فضا پخش شده و محیطی دلنشین را به وجود می‌آورد. این خانه که به دوره صفوی تعلق دارد، در سال ۱۳۸۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید و به عنوان یک میراث ارزشمند از تاریخ و فرهنگ ایران شناخته می‌شود.
آدرس : اصفهان، کوچه سراج‌الملک واقع در خیابان ولیعصر
۲۲) خانه علافچیان ( خان نشین )؛ بلندترین عمارت دوران قاجار
اگر به دنبال یک تجربه خاص در اصفهان‌گردی هستید، بازدید از خانه علافچیان را فراموش نکنید، به‌ویژه اگر قصد دارید در یکی از مشهورترین خانه‌های تاریخی اصفهان اقامت کنید. هنگامی که وارد حیاط خانه علافچیان شوید، ارتفاع ۱۷ متری این عمارت شما را شگفت‌زده خواهد کرد و به شما این امکان را می‌دهد تا اوج هنر معماری دوران قاجار را در مقابل چشمانتان ببینید.
آدرس: اصفهان، کوچه اژه‌ای واقع در خیابان ولیعصر، بن بست نسترن
۲۳) خانه لطفی نجف‌آباد؛ جاذبه‌ای تاریخی در دل نجف‌آباد
با عبور از اصفهان، به یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین بناهای دوران قاجار در شهر نجف‌آباد خواهید رسید که هم‌اکنون آماده استقبال از بازدیدکنندگان است. خانه لطفی نجف‌آباد با خشت‌وگل ساخته شده و شامل مجموعه‌ای از ساختمان‌های متنوع با ابعاد مختلف است که تاریخ و معماری خاص خود را به نمایش می‌گذارد.
آدرس : استان اصفهان، شهر نجف آباد، خیابان فردوسی شمالی، کوی ایمان، بن بست اقاقیا
۲۴) خانه همدم السلطنه؛ تاریخی و مدرن در یک مکان
عمارت همدم‌السلطنه، با جذابیت بی‌نظیرش، همراه خوبی برای لحظات شما خواهد بود. این خانه با تزیینات خاص و زیبا خود، به راحتی شما را مجذوب خواهد کرد. شمعدانی‌های آبی‌رنگ و پنجره‌های چوبی که با شیشه‌های رنگی تزئین شده‌اند، جلوه‌ای ویژه به این عمارت بخشیده است.
این مکان هم اکنون به عنوان یک رستوران، فضایی دلنشین برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است.
آدرس: اصفهان، انتهای خیابان حافظ، کوچه سوم
۲۵) خانه بنکدار؛ پناهگاهی برای دل‌های عاشق اهل بیت
خانه بنکدار یکی از خانه‌های بزرگ تاریخی است که به عنوان محل برگزاری مراسم مذهبی به ویژه برای روضه امام حسین مورد استفاده قرار می‌گیرد. سیدحسن بنکدار مالک این عمارت، این خانه را با هدف برگزاری مراسم عزاداری برای امام حسین خریداری کرد. علاوه بر قدمت تاریخی این خانه، در میان مردم ایران از محبوبیت خاصی برخوردار است و همچنان به عنوان یکی از مکان‌های مهم مذهبی شناخته می‌شود.
آدرس: اصفهان، خیابان چهارباغ پایین، کوچه آقاجان بیک، پلاک ۳۰ و ۳۲
۲۶) خانه مارتا پیترز؛ دانشگاه هنر اصفهان (فارابی)
خانه مارتا پیترز، که از دوران صفوی به یادگار مانده، به‌دلیل کیفیت ساخت بالا و تزیینات باستانی خود، به یکی از مکان‌های مهم برای آموزش هنر تبدیل شده است. این خانه تاریخی در سال ۱۳۵۳ به دستور سازمان حفاظت آثار تاریخی به دانشگاه هنر اصفهان (فارابی) تغییر کاربری داد و از آن زمان به بعد به طور مستمر مرمت و بازسازی شده است.
آدرس : اصفهان، تقاطع خیابان حکیم نظامی و کوچه کلیسای وانک
۲۷) خانه آیت الله عالمه فانی؛ خانه‌ای با تاریخی متفاوت
خانه آیت الله عالمه فانی یکی از خانه‌های تاریخی اصفهان است که با دیگر خانه‌های قدیمی این شهر تفاوت‌هایی دارد. این خانه که مربوط به دوران قاجار است، توسط یک شخص عراقی خریداری شده و در حال حاضر به اقامتگاه تبدیل شده است.
آدرس: اصفهان، خیابان ولیعصر واقع در محله جوباره، کوچه سلطان سنجر
۲۸) خانه باستانی نیلفروشان؛ جاذبه‌ای تاریخی در اصفهان
خانه نیلفروشان از دیگر آثار ملی ثبت‌شده از دوران قاجار در اصفهان است. این خانه با حوض آبی که در آن گل‌ها و گلدان‌ها به زیبایی قرار گرفته‌اند، اولین چیزی است که توجه هر بازدیدکننده‌ای را به خود جلب می‌کند و باعث می‌شود که فضای این خانه برای همیشه در ذهن‌تان بماند.
آدرس : اصفهان، خیابان ابن سینا، روبروی بازارچه دردشت، کوی کدخدا
۲۹) خانه شیخ‌الاسلام اصفهان؛ اثری از دوران صفویه و قاجار
خانه شیخ‌الاسلام که ابتدا به ملا محمد باقر سبزواری تعلق داشت، توسط شاه عباس دوم به او واگذار شد. این عمارت در باغی با مساحت ۱۶۵۰ متر مربع ساخته شده و زیربنای آن حدود ۶۸۲ متر مربع است. در گذشته، از دیوان‌خانه این خانه به عنوان مرکز قضاوت و حکومت شرعی استفاده می‌شد.
اگر به ضلع شمالی خانه نگاه کنید، سبک معماری دوران صفویه را مشاهده خواهید کرد که جلوه خاصی به نمای خانه بخشیده است. در دوران قاجار، این خانه دو ایوانی مرمت شد و تزئینات متعددی به آن افزوده گردید. از جمله این تزئینات می‌توان به گره‌چینی درب‌ها و پنجره‌ها، نقاشی‌های مختلف و آینه‌کاری اشاره کرد که زیبایی خاصی به فضای داخلی خانه بخشیده است.
آدرس : اصفهان، چهاراه تختی، ابتدای خیابان چهار باغ پایین، کوچه شیخ الاسلام
۳۰) خانه تاریخی دهدشتی اصفهان؛ یادگاری از دوران قاجاریه
خانه تاریخی دهدشتی که به‌عنوان یکی از آثار برجسته دوره قاجار شناخته می‌شود، امروزه به کافه‌رستوران تبدیل شده است. وقتی وارد محوطه بیرونی این خانه می‌شوید، با حیاطی سرسبز و درختان زیبای آن مواجه خواهید شد. در هنگام ورود به بخش اندرونی خانه، اتاق‌های پذیرایی با معماری باشکوه‌شان توجه شما را به خود جلب خواهند کرد.
آدرس: اصفهان، دروازه دولت واقع در چهارباغ عباسی، خیابان مسجد باب الرحمه، بن بست دهدشتی
۳۱) خانه جواهری اصفهان؛ معماری قاجاریه در دل اصفهان
خانه جواهری اصفهان یکی از بناهای تاریخی و شناخته‌شده این شهر است که در محله جواهریه قرار دارد. این عمارت که در دوره قاجار ساخته شده، نمونه‌ای برجسته از معماری قاجاری در اصفهان به حساب می‌آید. در آغاز ساخت، خانه جواهری به عنوان محل اقامت و کار جواهرسازان معروف شهر مورد استفاده قرار می‌گرفت. با گذر زمان و به‌دلیل زیبایی و اهمیت تاریخی‌اش، این بنا تبدیل به یکی از جاذبه‌های گردشگری مهم برای بازدیدکنندگان و علاقه‌مندان به معماری تاریخی شده است.
آدرس: اصفهان، خیابان ابن سینا ،کوچه مسجد آقانور
۳۲) کاخ سرهنگ؛ موزه‌ای از چهار دوره تاریخی
کاخ سرهنگ، بنایی کم‌نظیر و هتل بوتیکی خاص در اصفهان است که ساخت آن در چهار دوره تاریخی صفویه، زندیه، افشاریه و قاجاریه تکمیل شده و به همین دلیل لقب “موزه آثار ایران” را گرفته است. این عمارت با تزیینات خاص، شامل نقوش حیوانی و انسانی، گره‌چینی‌های ظریف، طلاکاری‌های شاهنشین و نقاشی‌های آبرنگی نادر، یکی از منحصربه‌فردترین خانه‌های تاریخی ایران محسوب می‌شود. همچنین، تنها نمونه کاربندی باز ایران در زیرزمین (حوضخانه) این بنا قرار دارد.
آدرس: اصفهان، خیابان چهارباغ پایین، حدفاصل بین چهارراه تختی و میدان شهدا، انتهای کوچه شماره ۱۶
۳۳) خانه فرج‌الله کیوان ( چهار نقش )؛ اقامتگاهی تاریخی با طعم فرهنگ
خانه فرج‌الله کیوان، بنایی متعلق به سده ۱۳ هجری قمری، در خیابان چهارباغ پایین اصفهان قرار دارد و از سال ۱۳۵۴ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. این عمارت دوطبقه، با حیاطی دلنشین و درختی پربار از خرمالو، ابتدا به‌عنوان اقامتگاه بوم‌گردی فعالیت می‌کرد و امروزه به رستوران و کافه‌ای محبوب تبدیل شده است. این خانه با اتاق‌هایی چون شاهنشین، شازده، خان، میرزا، خاتون و گلابتون، فضای سنتی و روح‌نوازی را برای بازدیدکنندگان فراهم می‌آورد. ورود به این عمارت رایگان است.
آدرس: اصفهان، چهارباغ پایین، رشتی ها (۱۱) (محله‌ی بازار)
۳۴) اقامتگاه سنتی سهروردی؛ یادگاری ۴۰۰ ساله از تاریخ اصفهان
اقامتگاه سنتی سهروردی، با قدمتی نزدیک به چهار قرن، بازمانده‌ای ارزشمند از اواخر دوران صفویه و اوایل قاجاریه است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۹۷ مرمت و به‌عنوان اقامتگاهی سنتی افتتاح شد تا فضایی دلنشین و اصیل را برای میهمانان اصفهان فراهم کند.
آدرس: اصفهان، خیابان میرداماد، انتهای کوچه ۱۱
۳۵) خانه امین‌التجار
خانه تاریخی امین‌التجار، یکی از عمارت‌های باشکوه اصفهان، در محله پشت‌بارو و خیابان عبدالرزاق واقع شده است. این بنا که یادگاری از دوران قاجار است، به‌دست محمدعلی امین‌التجار، از بازرگانان سرشناس اصفهان، بنا شد.
آدرس: اصفهان، خیابان عبدالرزاق، حدفاصل تقاطع خیابان حکیم و چهار راه تختی
