دومین باغی که دیلی تلگراف آن را در میان زیباترین باغ های جهان معرفی نموده است، باغ «عفیف‌آباد» یا باغ گلشن طبس … یکی از باغ های نادر ایرانی که آب جاری دایمی در آن جریان دارد. طراحی این باغ بر اساس نمونه چهارباغ و برگرفته از آیات قرانی درباره بهشت که دو نهر در آن همدیگر را قطع می کنند صورت گرفته است. در دهه ۵۰ خورشیدی دو پلیکان مهاجر بر اثر گم کردن مسیر به طبس می رسند و در باغ گلشن سکنی می گزیند. این پلیکان ها مورد توجه مردم واقع می شوند و حتی فیلم مستندی بر اساس آن به نام “پ مثل پلیکان ” ساخته می شود. یکی از دو پرنده در زلزله شهریور ۱۳۵۷ طبس زیر آوار می میرد. هم اکنون چند پلیکان به طبس آورده شده و در باغ گلشن آزادانه می چرخند …
باغ گلشن در منطقه ای واقع شده است که در میان دو کویر نمک زار ایران یعنی دشت لوت و دشت کویر قرار دارد، اما کیفیت معجزه آسای آب این منطقه، آبشارها و استخرهای طبیعی زیبایی را تشکیل داده اند که با چمنزارهای زیبا تزیین شده است. احساس واحه گونه این منطقه با وجود درختان قدیمی نخل، انار و مرکبات به همراه رایحه گل های رز و ختمی تکمیل می‌شود.
این باغ در شهر کویری شمال شرقی استان یزد و در بستر شهری و در انتهای شرقی خیابان گلشن طبس و به وسیله میرحسن خان، سومین حاکم طبس، از سلسله خوانینی که به وسیله نادرشاه به حکومت طبس منصوب شدند، احداث گردید.
این باغ با عمارتی در دو طبقه و زیرزمین کوچک، در یک نخلستان(۲ هزار نفر خرما) با ابعادی در حدود ۲۶۶ متر در ۲۶۰ متر بنا شده و به شماره ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. سردر ورودی باغ با نمایی از اندود گچ سفید، رو به میدان و سوی دیگر رو به باغ، با ایوانی دو ستونه و تزیینات آجری نقشدار ساخته شده است.
این باغ دارای دو خیابان اصلی متقاطع بوده و در مرکز آن حوضی است با ابعاد ۸۵/۲۵*۵/۷ متر و سه فواره، که محوطه باغ را به چهار مربع بزرگ تقسیم می کند و هر کدام از این مربعها با گذرگاههای کوچکی به چهار کرت تقسیم شده که در داخل آنها ۲ هزار و ۵۰۰ اصله مرکبات (درختان نارنج و…) و انار (۵۰۰ اصله) کاشته شده است.
این باغ بر روی امتداد جریان آب چشمههای سرد و گرم که به جانب طبس میآید شکل گرفته، آب از انتهای مجموعه وارد باغ شده و پس از آبیاری کرت ها و حرکت در جوی ها و فوارهها از زیر هشتی ساختمان سردر میگذرد و به شهر میرود. درختانی که گفته می‌شود ۴۰۰ سال عمر دارند سایه دل انگیزی را در کنار دیوارهای کهن این باغ می‌گسترانند.
جهانگردانی که از طبس دیدن کرده‌اند، از جمله سون هدین سوئدی در سال ۱۹۰۶ میلادی و آندره گدار فرانسوی، باغ گلشن را توصیف و از «درختان خرما و مرکبات»، «سایه خنک نخل‌ها»، «نغمه زیبای آب روان جوی‌ها»، «چمن‌های میان دو جوی»، «زمزمه باد در میان درختان» و «فواره‌های متعدد که آب را مانند تحفه‌ای به آسمان می‌فرستند» در آن باغ سخن رانده‌اند.
برداشت توصیفی و تاریخی باغ گلشن، تا حدودی انسان امروز را قادر می‌سازد تا گذشته را درک کند. باغ گلشن یکی از دو عنصر اصلی شهر طبس است و متاسفانه ساختمان، سردر و دیوارهای زیبا و تاریخی آن که بازگوکننده سلیقه‌های گذشتگان بوده، بر اثر زلزله سال ۱۳۵۷ از بین رفته‌اند و تنها طبیعت سبز باغ از ایام گذشته سخن می‌گوید؛ طبیعتی شامل ۲ هزار نفر خرما، ۲ هزار و ۵۰۰ اصله مرکبات، ۵۰۰ اصله انار و دیگر گیاهان از جمله طبیعت‌های موجود در باغ گلشن هستند.
مجله اینترنتی گردشگری سپاهان (کوله)
آناهیتا جعفری
