از سفر به زیبایی‌ها نهراسید! این سرزمین امن است
از سفر به زیبایی‌ها نهراسید! این سرزمین امن است
اسفندماه سال ۹۵ به‌منظور شرکت در همایشی که سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان برای راهنمایان تور و متخصصین گردشگری ترتیب داده بود با دوستان کارشناس در حیطه گردشگری و باستان‌شناسی از اصفهان راهی زاهدان شدیم. با اتوبوس به یزد و با قطار به زاهدان رسیدیم. اولین نکته‌ای که در بدو ورود توجهمان را جلب کرد مردم مهربان و غریب‌نواز شهر بودند که تا متوجه می‌شدند مسافر شهرشان هستیم هریک به طریقی قصد کمک و مهربانی داشتند.
اگرچه استان سیستان و بلوچستان دوره‌ای از ناامنی را تجربه کرده است اما اکنون در امنیت کامل روزگار می‌گذراند و برادران اهل تسنن و تشیع در کنار هم در آرامش و صلح به کسب معیشت و زندگی مشغول‌اند.
بازار خاص و زیبای زاهدان ازجمله دیدنی‌های این شهر است، مغازه‌هایی که پارچه‌های دست‌دوز، ادویه و روسری‌های مخصوص می‌فروشند. لباس زنان شهر بسیار زیبا و رنگین است که اکثراً توسط خودشان دوخته و تزئین می‌شود. ادویه مخصوصشان آچار نام دارد که برای هر غذایی مخصوص به خودش است و طعم و مزه متفاوتی به آن می‌دهد. شب اول اقامت را به توصیه دوستان زاهدانی به مجتمع پذیرایی «براسان» رفتیم که در گویش محلی به معنی «برادران» است و انواع کباب‌ها به‌خصوص دنده کباب طبخ شده در آنجا با همین ادویه موسوم به آچار تهیه می‌شود و بسیار لذیذ است.
روز دوم اقامت در زاهدان به سمت شمال و شهر سوخته و کوه خواجه رهسپار شدیم. در میان راه برای رسیدن به شهر سوخته و کوه خواجه از کنار کوهی به نام «ملک سیاه کوه» گذر کردیم که نقطه صفر مرزی میان ایران، افغانستان و پاکستان بود.
از سفر به زیبایی‌ها نهراسید! این سرزمین امن است
شهر سوخته وسعتی به‌اندازه ۱۵۷ هکتار را به خود اختصاص داده و تا امروز فقط حدود ۳% از آن مورد کاوش باستان‌شناسان قرارگرفته و با همین مقدار کاوش و حفاری در چند مورد، لقب شهر اولین‌ها را به خودش اختصاص داده است: اولین چشم مصنوعی که با قیر و چربی حیوانی ساخته و با رگه‌هایی از طلا به جای مویرگ‌های چشم، تزئین شده است، اولین جراحی مغز، قدیمی‌ترین تخته‌نرد جهان که به همراه ۶۰ مهره‌اش یافت شده و قدمت آن را بیش از تخته‌نرد کشف‌شده در گورستان سلطنتی «آور» در بین‌النهرین تخمین زده‌اند و جالب‌تر از همه اولین پویانمایی سفالی جهان که تصویر حرکت یک بز به سمت یک درخت و تغذیه از برگ‌های آن را بر روی یک جام سفالی نشان می‌دهد.
هرچند شهر سوخته به‌واسطه پیداشدن آثار دوده و خاکستر در لایه‌هایی از آن به این نام شهرت یافته است ولی طبق گفته کارشناسانی که در محل کاوش حضور داشتند، این آثار ناشی از زندگی و پخت‌وپز در آن دوران بوده و این شهر هرگز آتش نگرفته است.
بازدید بعدی ما از کوه خواجه بود که کوهی است ذوزنقه‌ای شکل در میان دشت و بر روی آن از دوران تاریخی مختلف، بناهایی وجود دارد که زیباترین و مهم‌ترین آن‌ها آتشکده‌ای است متعلق به قرن اول پس از میلاد و هنوز می‌توان دالان‌ها و تالار مرکزی آن را که به شکل چهارطاقی ساخته‌شده، در میان کل بنا تشخیص داد. محلی به نام گالری در این بنا وجود دارد که روزگاری تصاویری از چهره پادشاهان و بزرگان و داستان‌های مذهبی را به همراه قاب‌های مخصوص در خود جای‌داده بود و امروزه هم اگر با دقت به آن نگریسته شود بقایایی از این تصاویر را می‌توان تشخیص داد.
روز بعدی اقامت در زاهدان با بازدید از معبد هندوها در محله‌ای به همین نام آغاز شد. مراسم هرروز رأس ساعت هفت ونیم صبح آغازشده و یک ساعت بعد پایان می‌یابد. جمعیت هندی‌های مقیم زاهدان اندک است و به سی نفر نمی‌رسد؛ ولی با اعتقاد و علاقه‌ای که در آن‌هاست مراسم مذهبی‌شان هرروز انجام می‌گیرد.
معبد آرام و تمیز بود و همگی با جامه‌های آراسته سرودی را زمزمه می‌کردند و دعا می‌خواندند. شرط شرکت در مراسم برای ما، نگرفتن فیلم و عکس بود که با کمال میل اطاعت کردیم.
از سفر به زیبایی‌ها نهراسید! این سرزمین امن است
پس‌ازآن به سمت مسیر جنوبی شهر زاهدان حرکت کردیم تا به روستای تمین برسیم. تمین روستایی است با آسیاب‌های بادی موسوم به «آسباد» و تپه‌های باستانی و چشمه‌های چشم‌نواز که یکی از زیباترین آن‌ها چشمه آب‌معدنی حضرت موسی نام داشت و در انتهای مسیرمان پس از گذشتن از روستا به آن رسیدیم. وجه‌تسمیه آن به خاطر داستانی است که مردم در مورد فرود آمدن عصای حضرت موسی در این مکان سینه‌به‌سینه نقل می‌کنند.
بچه‌های روستا بسیار مؤدب و مهربان‌اند با دیدن مهمان سلام می‌گویند و لبخند می‌زنند. زنان سخت‌کوش و مهربان روستا سوزن‌دوزی‌ها و آینه‌کاری‌های خود را برای فروش به معبر منتهی به چشمه آورده و در مورد هنر خود با ما صحبت می‌کردند.
یکی دیگر از دیدنی‌های روستای تمین، حفره‌های دست کندی بود که سال‌ها برای مقاصد مختلفی مثل انبار یا زندگی مورداستفاده قرار می‌گرفته است و هنوز در بخش‌هایی از روستا دیده می‌شود. سقف‌های این فضاها گنبدی است و شباهت بسیاری به بناهای مشابهش در کندوان یا میمند دارد.
آب‌وهوای خنک تمین در تابستان موجب جذب مسافران زیادی در این فصل گرم می‌شود.
سفر ما روز بعد به پایان رسید؛ ولی به مردم خوب سیستان و بلوچستان و به دلمان وعده دادیم که بازگردیم و این بار بیشتر بمانیم و با مردم مهربان و اصیل این دیار دوست‌تر شویم و دیدنی‌های بیشتری ببینیم و از این مردم پاک‌نهاد و صبور بیاموزیم.
از سفر به زیبایی‌ها نهراسید! این سرزمین امن است
نویسنده : مرجان مولایی
